Brvnare

---

Brvnare su sigurno jedan od najstarijih tipova građevine na svetu i najčešće u funkciji, kao stambena ili ekonomska zgrada. Zadovoljavale su svakodnevne ljudske potrebe u različitim epohama i kulturama. 

Brvnare se na engleskom jeziku izgovaraju kao čalet („chalet“), kao i „Swiss chalet“. Izraz čalet potiče iz regije Arpitan, koji se nalazi u delu Švajcarske i Francuske Savoje, a izvorno se odnosio na tip kolibe herder. Većina brvnara u regionu Alpa, prvobitno su bile korišćene kao sezonske farme za skladištenje hrane za stoku, koja bi se tokom letnjih meseci skupljala sa planinskih pašnjaka. 

Zanimljivo je da tokom zime, ove brvnare nisu bile korišćene, već bi bile zaključavane do dolaska proleća. Oko ovih brvnara, bile su smeštene male drvene kolibe pod nazivom Mazoti („Mazots“). Ove kolibe sa izuzetno malim prozorima, bile su korišćene isključivo za čuvanje vrednih stvari.

 

Brvnare su ranije korišćene za stanovanje, ali i kao sklonište u šumi. Ovo je objekat koji je napravljen isključivo od stabala drveta takozvanih brvana, ali i tesanih talpi. Zbog velike dostupnosti u prošlosti, kao i niske cene ovog građevinskog materijala, brvnare su osim korišćenja u stambene svrhe imale više namena. Koristile su se i kao staje, skloništa za čoveka, stoku i poljoprivredne proizvode.

Na prostorima Balkana, brvnare se pojavljuju u različitim varijantama i sa raznim lokalnim nazivima poput: brvnjača, talpara, osaćanka i talpinjača. U regiji Balkana, brvnare su bile najčešći tip kuće i ekonomskog objekta u sklopu okućnice, a u periodu od 16. do 19. veka u regiji Srbije, Rumunije, Bugarske, i Hrvatske, sačuvan je veliki broj crkvi-brvnara.

 

Brvnare kao stambeni objekat se dele na: kuću, brvnaru-katun, vikendicu, vajat i planinarski dom. Brvnara kao pomoćna seoska zgrada se deli na: magazu, daščaru, kačaru, mišana, mlekar, štala i staja. Dele se još i na: crkve brvnare, zvonik, čardak, lovačka čeka i osmatračnica.

Zbog građevinskog materijala koji je lako dostupan, brvnare se najčešće grade u šumovitim krajevima Balkana, Evrope, Rusije, Skandinavije i Severne Amerike. Sa pojavom razvoja turizma, brvnare se sve češće koriste i kao kuće za odmor, koje najčešće koriste ljubitelji planinarenja i skijanja. Interesantno je da se brvnare u Egiptu, Kuvajtu i Levantu ne grade na planinama, već se grade na plažama u primorskim mestima.